Ao longo da história e em todo o mundo, houve uma grande variedade de povos e culturas com características próprias e uma maneira de ver o mundo, alguns dos quais formaram grandes civilizações.
Alguns deles apareceram na América do Sul, como os maias ou os incas , e embora essas civilizações tenham desaparecido, eles foram capazes de deixar para trás sinais de sua idiossincrasia. Entre eles, encontramos a língua nahuatl, que apesar de algumas pessoas acreditarem ter desaparecido, ainda possui muitos falantes .
Como em muitas línguas faladas no mundo, essa bela linguagem tem sido usada não apenas para transmitir informações, mas também para expressar o mundo interior e os sentimentos daqueles que a usam na forma de composições poéticas. Este artigo mostra um total de doze poemas em Nahuatl , alguns deles provenientes de épocas pré-colombianas.
- Recomendado: “Os 30 melhores poemas curtos (de autores famosos e anônimos)”
Uma dúzia de poemas em Nahuatl
Abaixo, mostramos uma dúzia de poemas em Nahuatl em vários campos, nos quais você pode ver diferentes temas que faziam parte da idiossincrasia e / ou a história dos antigos habitantes do México ou de seus herdeiros hoje.
Cada um deles também possui uma tradução aproximada para o espanhol , feita por vários autores.
1. Xon Ahuiyacan (Nezahualcóyotl)
“Ica xon ahuiyacan ihuinti xochitli, tomac mani, aya. Ma ya te aquiloto xochicozquitl. Em toquiappancaxochiuh, tla celia xochitli, cueponia xochitli. Oncan nemi tototl, chachalaca, tlatohua, hahaya hual em quimatli teotl ichan, ohuaya, ohuaya
Zaniyo em toxochiuhica ica tonahuiyacan. Zaniyo in cuicatl, aya icaon pupulihui in amotlaocol. Na tepilhuan ica yehua, amelel on quiza, ohuaya, ohuaya Quiyocoya em Ipalnemohua, aya qui e hualtemohuiya moyocoyatzin, em ayahuailo xochitli, ica yehua amelel em quiza. ”
Tradução: Regozijar-se
“Alegrai-vos com as flores que intoxicam, as que estão em nossas mãos. Que eles já sejam colares de flores. Nossas flores de tempo chuvoso, flores perfumadas, agora abrem suas corolas. Lá se vai o pássaro, tagarelando e cantando, chega a conhecer a casa de Deus. Somente com nossas flores nos alegramos. Somente com nossas músicas, sua tristeza perece.
Oh senhores, com isso, seu desgosto se dissipa. Eles são inventados pelo doador da vida, o inventor de si mesmo os desceu, flores agradáveis, com eles seu desgosto se dissipa. ”
- E poema breve ste é o trabalho de Nezahualcoyotl, rei de Texcoco e um dos expoentes mais antigos e importantes de pré – poesia Nahuatl colombiana (não em vão foi também chamado o Rei Poeta), que é considerado um sábio e erudito que estudou e ponderou em aspectos transcendentes da realidade e da vida. Este fragmento faz parte do subgênero da poesia de Nahuatl, conhecido como xoxiceamlessatl ou canções de poesia. Vale a pena notar o fato de que, em Nahualt, a poesia é simbolizada por flores, com as quais nesses poemas são feitas referências e reflexões sobre a própria poesia toda vez que se fala em uma flor.
2. Ah em tepilhuan (Nezahualcóyotl)
“Ah, em tepilhuan: ma tiyoque timiquini ti macehualtin nahui nahui in timochi tonyazque timochi tonalquizquee Ohuaya Ohuaya in tlalticpac. Ayac chalchihuitl ayac teocuitlatl mocuepaz em tlalticpac tlatielo timochiotonyazque in cane ye yuhcan: ayac mocahuaz zan zen zen tlapupulihuiz ti yahui ye yuhcan […] ichan Ohuaya Ohuaya.
Zan yahqui tlacuilolli Aya ah tonpupulihui Zan yuhqui xochitl Aya em zan toncuetlahui ya em tlalticpac Ohuaya ya quetzalli ya zacuan xiuhquecholli itlaquechhuan tonpupulihui tiyahaya em ichan Ohuayau. Oacico e nican você ololo Ayyahue e tlaocol Aya ye itec em nem ma men chcililo in cuauhtli ocelotl Ohuaya nican zan tipopulihuizque ayac mocahuaz Iyyo. Xico yocoyacan em antepilhuan cuauhtli ocelotl ma nel chalchihuitl ma nel teocuitlatl no ye ompa yazce oncan on Ximohua yehuaya zan tipupulihuizque ayac mocahuaz Iyyo. ”
Tradução: eu percebo o segredo
“Percebo o segredo, o oculto: Oh, senhores! Assim somos, somos mortais, quatro a quatro, homens, todos partiremos, todos morreremos na terra. Ninguém em jade, ninguém em ouro se tornará: na terra será salvo, todos partiremos. Lá, da mesma maneira. ninguém ficará, juntos teremos que perecer, iremos para a casa dele assim.
Como uma pintura, vamos apagar. Como uma flor, vamos secar aqui na terra. Como um colete de plumagem de um pássaro zacuan, do belo pássaro de pescoço de borracha, sairemos correndo, vamos para a casa dele. Ele se aproximou aqui faz a tristeza de quem mora lá dentro. Meditem, senhores, águias e tigres, mesmo se você fosse jade, embora lá vá, para o lugar dos sem carne. Teremos que desaparecer, ninguém terá que ficar.
- Um segundo poema do rei Nezahualcóyotl . Nesse caso, estamos diante de um tipo de poema conhecido como Icnoculturalatl, ou canção de angústia, na qual o monarca nos fala sobre a mortalidade dos seres humanos, o fato de termos um tempo limitado e pouco a pouco iremos murchar até morrermos.
3. Hitl iztac ihupan ce otichinmecoti ipich nomahuan (Alfredo Ramírez)
“TIaco ‘onlixmat zan tlaco’ oniquixmat ohue oniquitac a tlaco ‘ihuan xohueloniquitac nochi’ tehua ‘motoca tlahuihli’ ica motlahuil otinech-chocti ka motlatzotzonal otinechpacti motlahuil ‘Ipan em otli’ ‘umpa pampas nochi’ ohuitziohuaca ‘amor nochi’ polihui nehua campa ‘nimohuitiaya’ opoliuque huitzcuhte campa nomelahuaya ‘amor nomelahuan xochime Ipan em ODI’ nohui ihuan nitlacza ‘innenepantlan xochime nohui’ quiyecanan xochime ihuan huizte nocuepan xochime amor xochime iztaque ihuan chichiltique quiyecanan nohui ‘ihuan ninenemi’pan inxihuío’ love motlatzotzonal quínpactia xochime íhuan xochime quinmatequia ahuixtli ‘Ihuan Motlahuil Nechyecana ‘Noxochihuan Tehua’ Tiquimpia ‘Ihuan Moxochihuan Nehua’ Niquimpia ‘Aman Tehua’ Tiquinmatequia ‘
Tradução: Uma flor branca e uma vermelha os fizeram alcançar minhas mãos
“Eu conhecia metade da sua luz, apenas a metade que conheci, eu poderia apreciá-la e não podia vê-la completa. Você se chama “luz”: com sua iluminação, você me fez chorar, com sua música, me causou alegria; Você ilumina e sua música chegou, eles me fazem feliz e me fazem chorar. Agora cheguei onde queria chegar com você. e você está chegando aonde ninguém pode chegar, porque tudo se tornou um espinho lá. Agora tudo está perdido nesse caminho, por onde andei; as espinhais foram perdidas onde estava meu caminho. Agora as flores tendem dessa maneira e dou passos entre as flores. Meu caminho é guiado por flores; agora as flores brancas e vermelhas guiam meu caminho e eu ando em suas pétalas; Agora sua música faz as flores felizes e as flores são regadas pelo orvalho. E sua iluminação me guia. Minhas flores que você possui e suas flores que eu tenho, agora você as rega com seu orvalho: minhas flores e suas flores. e regozija-te com a tua luz e o teu cântico, e banha-os com o teu orvalho, porque eles renasceram para as vossas terras. “
- Poema moderno de Alfredo Ramírez , que nos fala sobre o amor e como ele é uma fonte de esperança e transformação, apesar de ter apenas um conhecimento parcial do outro.
4. Piltototsin
“Piltototsin, kenke tikuika? Nakami pampa niyolpaki, nikuika pampa nochipa tlanes i ta ta, kenke axtikuika? Piltototsin, kenke tikuika? Na nikuika pampa niyoltok, na nikuika pampa eu amo nikokojtok, uan ta, kenke axe tikuika? Piltototsin, kenke tikuika? Na nikuika pampa nitlayejyekmati, na nikuika pampa onkaj tonati uan ta, kenke axtikuika? ”
Tradução: Pajarillo
“Parajillo, por que você canta? Canto porque sou feliz, canto porque sempre amanhece e você, por que não canta? Passarinho, por que você canta? Eu canto porque tenho vida, canto porque não estou machucada e você, por que você não canta? Passarinho, por que você canta? Canto porque vejo coisas bonitas, canto porque há sol e você, por que não canta? ”
- Um poema ou canção simples que expressa a necessidade de levar em conta e valorizar as pequenas coisas em nossas vidas , que normalmente tomamos como garantidas e pelas quais devemos nos alegrar.
5. Quinon quixmati ‘aquinon
“TIeca onimitzixmat tlín tlatlacohli ‘ticpia’? Xnicmati ‘tlin nicchiua’, não nemiliz tlantoc. Tla xuel ida nicchiua ‘ipan em tlalticpactli? Em tlalticpactli ‘pode san noteua’ xticmati ‘tlin ticchiua’ uan monemiliz umpaca uan xticnequi ‘tihquixtiz. Pampa timumuui mamitzihlican tlin melac, amor monemiliz nozotinemi ‘, yoten ka uiztli’ icxopalhuan. Aman nochi ‘uiuitzio ipan moyecmacopa’ unca ce uiztli ‘on xuelmitZIlemitia’ un uiztli ‘aquinon yez! Timeca ‘onimitzixmat? ”
Tradução: Quem sabe de quem é o rosto
“Por que eu conheci seu rosto, por que você tem que se contorcer no fogo? Não sei o que faço, minha vida está terminando. Por que eu vim viver se não posso fazer algo nesta terra? Este mundo em que você mesmo não sabe o que faz, mas sua vida está lá e você não quer tirá-lo. Porque você tem medo de ser dito a verdade, agora sua alma na vida é espinhosa, as solas dos seus pés já estão cheias de espinhos. Agora tudo é espinhoso, na sua mão direita há um espinho que não deixa você viver, aquele espinho, quem será! Por que eu encontrei seu rosto?
- Este pequeno poema é uma composição moderna na linguagem Nahuatl , de interpretação complexa, que pode nos falar sobre liberdade e incerteza quando se trata de saber o que fazer de nossa vida, bem como a inquietação que pode gerar o fato de se apaixonar.
6. Icuic Nezahualpilli e c tlamato huexotzinco (Nezahualpilli)
“Nihuintia ya, yhuintia noyollo: Tiahuizcalla moquetza ya, ou tlahtohua ya zaquanquechol chimaltenanticpac, tlacoctenanticpac. Ximocuiltono, você Tlacahuepan, tinohueyo, quaxomotl, aya quaxomocuextecatl. Zan teoaxochioctla e c yhuintic, e oncan totoatenpan, aya quaxomotl. E n chalchiuhtli tete yca, quetzalli popoztequi, um nohueyotepilhuanytzin, miquiztlahuanque, yc oncan amillan ypan, atempan mexica e mehetla.
E n quauhtli ya pipitzcan, ocelotl chocatica, tinopiltzin, Macuilmalinalli, zan e oncan poctlan, tlapallan, yecoyaochihua ou yn mexica. Em você ou nihuintic, você nicuextecatl, ye nixochiquaxoxo, nictotoyahua e xochiaoctli. Em ma temacon quetzalocoxochitl, nopiltzin, titlahpaliuhquetl e y nixoxoya. Em teotl e mancan, yahue ompozontimani, teoaxochioctica e ihuinti no mexicame.
Chichimecatl aya noconilnamiqui, zan nichoca e matiz. Ic aya onnichoca e nem Nezahualpilli, noconilnamiqui canin e mani para ompa e cueponi para yaoxochitl, e noconilnamiqui para can nichoca. Ciliquipan Chailtzin, aytzin, mahuia. Ixtlilcuechahuac yca ye onmahuiztia, quinamoya in quetzalli, patzaconxiuhquiyamoya cuextecatl. Por outro lado, yhtec tlachinolacueyotl, topan yc pozonipilia Ixtlilotoncochotzin, you can ye mahuiztia, quinamoya and quetzal, and patzaconxiuhquiyamoya. Em quetzalaxomotzin ompapatlantia, noxochihueyotzin, yn Tlacahuepantzin, zan quitocan tochin teuctlapaliuhquetl e yn cuexteca meyetla. Aytec ou cuica ya, para ontlahtoa e teoaxochitl. E n zan quitlahuana, chachalaca, em quechol pohuan em tecpilli, e y cuexteca meetla. Oyatihuintique notatahuan, tlapalyhuintitly.
Ma nemaytitotilo now! Zan ca i ichan huehuexochihuaque, za quetzalchimaleque e tlatileque ya, yolimale ya, anca quimittotia. Ini huatzalhuan huehuexochihuaque, ou za quetzalchimaleque. Yezo yahqui nopillotzin, cozahuic cuexteca totec, tzapocueye, Tatlacahuepan motimalohua e quenonamican. Yaoxochioctica, yhuintitiaquia nopillotzin, cozahuic cuexteca totec. Vós onmahpantia e n teoaxochiaoctli e n Matlaccuiatzin. Ou você pode usar o Zannoconyapitza no oceloacaquiquiz, za onquauhtzatziticac em notemalacac, ipan tecpilli. Yahqui ya e huehuehtzin, e chimalli xochioctla yca yhuintihua, você pode onue cuexteca, netotilo ya e Atlixco Moteoxiuhhuehueuh xictzotzona ya, xochiahacuinta e metl, e moxochicozqui, mahciicotaclacya e yoti azotatzilohuaa. Yayocaque, ye onnemi, xocbiquaxoxome, Y n tlahpaliuhquetl, ocelochimaleque mocuenpani. Zan ye onnentlamati e noyolio, nitlahpalihuiquetl ou Nezahualpil. Zan niquintemoa nachihua, ou yahquin teuctli, xochiquetzal, yahqui tlapaliuhquetl, ylhuicaxoxohuic ichan. Tlatohuatzin e Nacapipiyol mach ocquihualya xochiaoctli e ya nicanoca nican?
Tradução: música Nezahualpilli durante a guerra com huexotzinco
“Estou bêbado, meu coração está bêbado: o amanhecer nasce e o pássaro zacuán canta na faixa de escudos, no pássaro zacuán na faixa de escudos. Alegra-te Tlacatehuepan, você, nosso vizinho, cabeça raspada, como uma cabeça raspada cuexteca. Bêbado com licor de água florida ali na beira dos pássaros, cabeça raspada. Os jades e penas de quetzal com pedras foram destruídos, meus grandes senhores, aqueles bêbados com a morte, lá nos cemitérios aquáticos, na beira da água, nos mexicanos, nos magueyes. A águia pasta, a onça geme, você, meu príncipe Macuilmalinalli. Lá em Poctlan, Tlapallan, os Mexica chegam e fazem guerra. Eu já fiquei bêbado, huaxteco, esverdeado meu toucado de flores, de novo e de novo derramado o licor florido. Que a preciosa flor do ocote seja dada, meu príncipe, você, Jovem e forte, eu cresço verde. De novo e de novo, derramei o licor florido. Onde as águas divinas se estendem, há raivosas, bêbadas com o licor florido do Mexica, lembro-me da Chichimeca, só choro.
É por isso que eu choro, eu Nezahualpilli, eu lembro, onde é? As flores de guerra brotam lá, eu lembro, eu apenas choro. Chailtzin está assustado. Ixtlilcuecháhuac com isso é exaltado, apreende penas de quetzal. O huaxteco embriagado assume as pedras preciosas. Na água, na planície, há uma onda de chamuscado em nós, o príncipe Ixtlilotoncochotzin está encantado, com isso ele é exaltado, ele agarra as penas do quetzal, toma posse das pedras preciosas o huaxteco intoxicado. O pato de penas finas vibra, minha grande flor, Tlacahuepantzin. Basta seguir o coelho, o jovem e forte senhor, os Huaxtecs, ah. Dentro da água, ele canta, gorjeia, sai, a flor da água o intoxica, grita aqueles que são como o quechol, o príncipe, os huaxtecos, ah. Ficamos bêbados, meus pais, embriaguez da força, Haja dança, na casa dos que têm atabalias floridas, dos que têm escudos preciosos. Aqueles que têm montes vêm, aquele que fez cativos. Eles fazem os donos das casas arruinadas dançarem. Os donos de atabales floridas, aqueles com escudos preciosos. Sangrento é meu príncipe, nosso senhor, Huaxteco de ouro, aquele com a saia de sapote, Tlacahuepan está coberto de glória em quenonamican.
Com o licor florido da guerra, meu príncipe estava bêbado, nosso senhor, Huaxteco de ouro, aquele com a saia de sapote, Tlacahuepan está coberto de glória em quenonamicano. Eles já estavam vestidos, o licor florido da guerra, são Matlaccuiatzin e Tlacahuepan, juntos foram para o Quenonamican. Com água divina no torso é pintada, minha grande, meu príncipe Nezahualpilli, com o licor florido de escudos que os Huaxtecs embebedaram lá. Há dança em Atlixco. Toco minha trombeta, minha vara de onça, a águia chia na minha pedra redonda. O nobre se foi, o velho, com licor florido de escudos, os Huaxtec ficam bêbados lá.
Há dança em Atlixco. Faça sua turquesa atabal, bêbada com água florida, seu colar de flores, as penas de garça pluma, você pintou suas costas. Eles já ouvem, já vivem, os das cabeças raspadas floridas, jovens robustos e fortes. Aqueles com escudos de onça retornam. Apenas meu coração está triste, eu, jovem forte e robusto, eu Nezahualpilli, eu procuro por eles. O Sr. Axochiquétzal saiu, o jovem forte e robusto foi para sua casa no céu azul, Sr. Acapipiyol, ele bebe o licor florido? Por isso choro aqui.
- Este poema é atribuído a Nezahualpilli , filho e sucessor do governo Texcoco de Nezahualcóyotl. É a única obra poética desse tlatoani (rei) que sobreviveu, e nela podemos ver a lamentação feita pelo governante do custo da guerra com outra região: sangue e perda de vidas.
7. Cacamatzina icuica (Cacamatzina)
“No antocnihuané, tla oc xoconcaquican: ma ac azo ayac in tecunenemi. Cualanyotl, cocolotl, ma zo ilcahui, ma zo pupulihui, yeccan tlalticpac. Não há zan noma nehuatl, nem itohua em yalhua, tlachco em catca, conitohua, cinilhuiya: Ach quen tlatlaca? Ach quen tlatlamati? Ac zan ninomati, Mochi conitohua, e in in in tlatohua tlaticpac. Ayahuitzin moteca, ma quiquiztla in ihcahuaca, nopan pani tlalticpac. Tzetzelihui, mimilihui, yahualihui xochitli, ahuiyaztihuitz ni tlalticpac. O ach, yuhqui nel ye ichan, totatzin ai, ach em yuhqui xoxopan em quetzalli e xochitica em tlacuilohua, tlalticpac e ipalnemohuani nicano.
Chalchiuh teponaztli mimilintocan, em chalchiuhtlacapitzohuayan, em itlazo teotl, a em ilhuicahua, ihui quecholicozcatl huihuitolihui em tlalticpac. Cuicachimal ayahui, tlacoch quiyahui tlalticpac, em nepapan xochitli em yohuala ica, já tetecuica em ilhuicatl. Teocuitla chimaltica ye on netotilo. Zan niquitohua, zan ni Cacamatzin, zan niquilnamiqui em tlatohuani Nezahualpilli. Cuix on motta, cuix om monotza em Nezahualcoyotl huehuetitlan? Ni quim ilnamiqui. Ac nel ah yaz? Em chalchihuitl, teocuilatl, mach ah ca em yaz? Cuix nixiuhchimalli, oc ceppa nozaloloz? Em niquizaz? Em ayatica niquimilolo? Tlalticpac, huehuetitlan, niquim ilmamiqui!
Tradução: canções Cacamatzin
“Nossos amigos, ouçam: que ninguém vive com uma presunção de realeza. A raiva, as disputas são esquecidas, desaparecem em tempo útil na terra. Também só para mim, eles me disseram recentemente, aqueles que estavam no jogo, disseram, murmuraram: É possível trabalhar humanamente? É possível agir com discrição? Eu só me conheço. Todos disseram isso, mas ninguém diz a verdade na terra.
A névoa se espalha, os caracóis ressoam, acima de mim e de toda a terra. As flores chovem, se entrelaçam, se revezam, vêm para dar alegria à terra. De fato, talvez como nosso pai trabalhe em sua casa, talvez como plumagens de quetzal em uma época de vegetação com flores, ele se torne sutil, aqui na terra é o Doador da vida. No lugar em que os belos tambores tocam, onde as belas flautas do deus precioso, o dono do céu, são ouvidas, tremem os colares de penas vermelhas na terra. O nevoeiro encobre as bordas do escudo, a chuva cai sobre a terra, com eles a cor de todas as flores escurece, há trovões no céu. Com escudos de ouro, há dança.
Eu só digo, eu, Cacamatzin, agora só me lembro do Sr. Nezahualpilli. Eles se vêem lá, ele e Nezahualcoyotl dialogam lá no lugar das atabales? Eu me lembro deles agora. Quem realmente não terá que ir para lá? Se é jade, se é ouro, não precisa ir para lá? Eu sou talvez um escudo de turquesa, mais uma vez qual mosaico vou ser incorporado novamente? Eu irei para a terra novamente? Serei coberto com cobertores finos? Ainda na terra, perto do local das atabales, lembro-me deles.
- Esta obra é do imperador Cacamatzin, sobrinho de Moctezuma e rei de Texcoco, que morreu como seu tio nas mãos dos espanhóis pouco antes da chamada Noite Triste (derrota de Cortés nos arredores de Tenochtitlan). Neste poema, observamos como o rei fala com melancolia de seu pai e avô, dos reis anteriores Nezahualpilli e Nezahualcóyotl, e seu desconforto e inquietação são percebidos diante das batalhas iminentes.
8. Oquicehui quiautli notliu (Alfredo Ramírez)
“Opeu Xopaniztli Ihuan Tlacame Pehuan Tequipanohuan Pehua ‘Xopaniztli Ihuan Pehua’ Quiahui ‘Nochime Tlacame Yahue’ Ihuan Tequipanohuan Cuican Inau Cuican Intlaxcal ‘cuhxiuhtli ihuan cuhte pehuan itzmolinin ihuan nochime em yopilincan OPEU quiahui’ ihuan xopaniztli ihuan tlacame tlacuan itlampa cuhte em tlacame tlatlatian itlampa cuhte quiahui ‘ihuan tlacame quicuan tlaxcahli cecee pampas quiautli oquincecehuili intliu quiautli’ oquicecehui nochi ‘tecohli’ ihuan Tehua amor nochi ‘xoxohuia’ ‘oticcehui notliu quiahui’ quiahui ‘ihuan quiautoc ihuan cozinhe nahuiltian itlampa quiautli’ cozinhe nopaltilian itlampa quiautli ‘Nochime Tlacame Tequipanohuan Ihuan Coone Nohuapahuan Aman Tehua ‘Ihcon Timohuapahua’ Quiautli ‘Nochi’ Cue Quihuapahua ‘ tequipanohuan quiautli ‘nochi’ oquicehui ihuan nochi ‘oquixoxohuili aman nochi’ xoxohqui ‘ihuan nochi’ ceutoc ihuan tehua ‘oticcehui notliu. ”oquicehui ihuan nochi ‘oquixoxohuili aman nochi’ xoxohqui ‘ihuan nochi’ ceutoc ihuan tehua ‘oticcehui notliu. ”oquicehui ihuan nochi ‘oquixoxohuili aman nochi’ xoxohqui ‘ihuan nochi’ ceutoc ihuan tehua ‘oticcehui notliu. ”
Tradução: Minha fogueira desligou a chuva
“A estação das chuvas começou e os homens começaram a trabalhar. A estação chuvosa começa e começa a chover: todos os homens vão trabalhar, carregam suas bebidas, carregam suas tortilhas e você carrega apenas uma tortilha. Agora começou a estação das chuvas e começou a chover: chove durante o dia, chove à noite. Agora todo broto e árvore começam a ficar verdes e todos eles já estavam secos; começou a chover e começou a estação das chuvas, agora tudo está verde. e os homens comem debaixo das árvores e os homens fazem fogo sob as árvores. Chove e os homens comem tortilhas frias, porque a chuva apaga o fogo; a chuva apagou todos os carvões e você apagou meu fogo. Chove, chove e está chovendo e as crianças brincam na chuva, as crianças mergulham na chuva. Todos os homens trabalham e os meninos são criados; agora você é assim que você se dá; A chuva pode se reproduzir e tudo pode desligar. Como você, você pode fazer tudo se desenrolar e desligar tudo. A estação das chuvas começou e começou a chover e todos os homens começaram a trabalhar. A chuva desligou tudo e tudo ficou verde; agora tudo é verde e tudo está desligado; você apagou meu fogo. “
- Este poema moderno de Alfredo Ramírez nos fala sobre a chuva , que o autor usa como símbolo para identificar quem, apesar de tudo ter sido verde, conseguiu apagar sua chama.
9. Itlatol temiktli (Tecayehuatzin)
“Auh tokniwane, tla xokonkakikan in itlatol temiktli: xoxopantla technemitia, in teocuitlaxilotl, techonitwuitia tlauhkecholelotl, techoncozctia. Em tikmati ye ontlaneltoca toyiollo, toknihuan! ”
Tradução: Sonho de palavras
“Amigos, ouçam este sonho de palavras !: Na primavera, o broto dourado da espiga nos dá vida: a tenra espiga vermelha nos refresca, mas é um colar rico que sabemos que nosso coração é fiel a nós amigos. “
- A amizade é muito apreciada pela maioria das culturas do mundo , como pode ser visto neste poema pelo governante de Huexotzinco, Tecayehuatzin, nos tempos pré-hispânicos.
10. Em xochitl, em cuicatl (Ayocuan Cuetzpaltzin)
“Ayn ilhuicac itic ompa ye ya huitz em yectli yan xochitl, yectli yan cuicatl. Eles entrevistam tellel, planejam totlayocol e tlacahzo yehuatl em chichimecatl teuctli em Tecayehuatzin. Yca xonahuiacan! Moquetzalizquixochintzetzeloa em icniuhyotl. Aztacaxtlatlapantica, ye on malinticac in quetzalxiloxochitl: ymapan onnehnemi, conchihchichintinemih in teteuctin, in tepilhuan. Zan teocuitlacoyoltototl: o huel yectlin amocuic, huel yectli em anquehua. Anquin Ye Oncan e Xochitl Yiahualiuhcan. E xochitl ymapan amoncate, yn amontlahtlahtoa. Oh ach anca tiquechol, em Ipalnemoa? Ou ach anca titlatocauh yehuan teotl? Achtotiamehuan anquitztoque tlahuizcalli, amoncuicatinemi. Maciuhtia ou em quinequi noyollo zan chimalli xochitl, em ixochiuh Ipalnemoani. O que você está fazendo com noyollo yehua? Ontem tacico, tonquizaco em tlalticpac. Zan ca iuhquin onyaz ou ompopoliuhxochitla? Não é tle notleyo yez em quenmanian?
Um tita nitauhca yez em tlalticpac? Manel xochitl, manel cuicatl! O que conchihuaz noyollo yehua? Onentacico, tonquizaco em tlalticpac. Homem tonahuiacan, antocnihuan, ma onnequechnahualo nican. Xochintlalticpac, ontiyanemi. E eu nican ayac quitlamitehuaz em xochitl, em cuicatl, em mani a ychan Ipalnemohuani. E, no momento, não há nenhum dicionário americano? Cuix oc pacohua? Icniuhtihua? Ahn y am zanio nican tontiximatico in tlalticpac? ”
Tradução: Flores e canções
“Do interior do céu vêm as lindas flores, as lindas canções. Nosso desejo os afeta, nossa criatividade os estraga, exceto os do príncipe Chichimeca, Tecayehuatzin. Com o dele, feliz! A amizade é chuva de flores preciosas. Penas de garça branca, estão entrelaçadas com lindas flores vermelhas. nos galhos das árvores, debaixo deles, cavalheiros e nobres andam livres. Sua bela canção: uma cascavel dourada, você a cria muito bonita. Você está em um recinto de flores. Nos galhos floridos você canta. Você é, talvez, um pássaro precioso do Doador da vida? Você falou com Deus? Assim que você viu o amanhecer, começou a cantar. Esforce-se, ame meu coração, as flores do escudo, as flores do Doador da vida. O que meu coração pode fazer? Em vão chegamos, Nós brotamos na terra. Só assim devo sair como as flores que pereceram? Nada ficará do meu nome?
Nada da minha fama aqui na terra? Pelo menos flores, pelo menos músicas! O que meu coração pode fazer? Em vão chegamos, brotamos na terra. Vamos aproveitar, oh amigos, abraços aqui. Agora nós andamos na terra florida. Ninguém fará com que as flores e os cânticos terminem aqui, eles perduram na casa do Doador da vida. Aqui na terra é a região do momento fugaz. Também é esse o caso em que você vive de alguma forma? Existe alguém feliz? Existe amizade aí? Ou somente aqui na terra chegamos a conhecer nossos rostos? “
- Neste poema, Ayocuan Cuetzpaltzin, um poeta pré-colombiano que viveu durante o século XV , fala claramente de uma das questões que preocupam a humanidade desde o seu início: a brevidade da vida e a inevitabilidade da morte, bem como a preocupação com a morte. Se não deixarmos nada para trás.
11. Macuilxochitzin Icuic (Macuilxochitzin)
“Para nonpehua noncuica, nem Macuilxochitl, zan noconahuiltia ou ipalnemoa, e maconnetotilo – ohuaya, ohuaya! Quenonamican, você pode ser um itquihua in cuicatl? Ic zanio nican e izca anmoxochiuh? Em ma onnetotilo – ohuaya, ohuaya! Temomacehual matlatzincatl, Itzcohuatzin: Em Axayacatzin ticmomoyahuaco in altepetl in Tlacotepec – um ohuaya! Ou ylacatziuh ya ommoxochiuyh, mopapaloouh. Ic toconahuiltia. Em matlatzincatl, em Toloca, em Tlacotepec – um ohuaya. Ayaxca ocontemaca em xochitlaihuitla ypalnemoa – ohuaya. Em quauhichimalli in temac, ye quimana – ohuican ouihua, yan tlachinolliicic, yxtlahuatlicic – ohuaya, ohuaya. Em neneuhqui em tocúico, neneuhqui em toxochiuh, pode tiquaochpan, em toconahuiltia ypalnemoa – ohuaya, ohuaya. Em quauhxochitl em momac ommani, Axayacatzin.
Em teoaxochitl, em tlachinolxochitl ic, yzhuayotimani, yca yhuintihua em tonahuac onoca – ohuaya, ohuaya. Topan cueponi – um yaoxochitl – a, em Ehecatepec, no México – ye ohoye ye huiloya yca yhuintihua em tonahuac onoc. Za ye netlapalolo in tepilhuan, in acolihuaque, an antepaneca – ohuaya, ohuaya. Em otepeuh Axayaca nohuian, Matlatzinco, Malinalco, Ocuillan, Tequaloya, Xohcotitlan. Nican Ohualquizaco. Xiquipilco oncan oquimetzhuitec ce otomitl, ytoca Tlilatl. Em todo o mundo, em outros países: – Xitlacencahuacan in maxtlatl, in tilmatli, anquimacazque amoquichui. Oquinenotzallan: – Ma huallauh y ot otititl, yn onechmetzhuitec! Momauhtihtica y otomitl, quittoa: Anca ye nechmictizque! Quihualhuica em huepantli, em tlaxipehualli em mazatl, ic quitlapaloco em Axaya. Momauhtitihuitz. Auh zan oquitlauhtique e n icihuahuan Axayaca. ”
Tradução: música Macuilxochitzin
“Eu levanto minhas músicas, eu, Macuilxóchitl, com elas fico feliz com o Doador da vida, comece a dança! Onde isso existe de alguma forma, as músicas levam para a casa dele? Ou apenas aqui estão as suas flores? Comece a dança! Matlatzinca é o seu mérito das pessoas, Sr. ltzcóatl: Axayacatzin, você conquistou a cidade de Tiacotépec! Lá suas flores, suas borboletas foram se revezar. Com isso você causou alegria. A matlatzinca fica em Toluca, em Tlacotépec. Lentamente, ele oferece flores e penas ao Doador da vida. Ele coloca os escudos das águias nos braços dos homens, onde a guerra queima, dentro da planície. Como nossas músicas, como nossas flores, você, o guerreiro skinhead, dá alegria ao Doador da vida.
As flores da águia permanecem em suas mãos, Sr. Axayácatl. Com flores divinas, com flores de guerra, é coberta, com elas a que está ao nosso lado fica bêbada. As flores de guerra se abrem para nós, em Ehcatépec, no México, com elas a que está ao nosso lado fica bêbada. Os príncipes, os de Acolhuacan, vocês, os Tepanecas, foram ousados. Em todos os lugares, Axayácatl fez conquistas, em Matlatzinco, em Malinalco, em Ocuillan, em Tequaloya, em Xohcotitlán. Ele veio aqui. De volta a Xiquipilco, Axayácatl foi ferido na perna por um otomi, seu nome era Tlilatl; Ele foi procurar suas mulheres e disse: “Prepare uma treliça, uma capa, você as dará a você, que é corajoso.” Axayácatl exclamou: – “Que venha a otomi que me machucou a perna!” otomi estava com medo, disse: – “
- Embora tenha havido provavelmente muitos expoentes de poemas escritos por mulheres nos tempos pré-colombianos , há poucas poetas reconhecidas. Um exemplo foi Macuilxochitzin, filha do conselheiro real Tlacaélel e nascida na época da expansão dos astecas. Um poema é preservado, que por um lado nos diz e elogia as vitórias de guerra de seu pai e seu povo e, por outro lado, permite ver detalhes como pedidos de misericórdia ao rei Axayácatl por um grupo de mulheres que conseguiram salvar o país. vida a um capitão (do povo Otomi) que o machucou.
12. Tocahn em xochitlah
“Tocahn em xochitlah, ye em huecauh Mexihco Tenochtitlán; qualquer, yeccan, otechmohual huiquili Ipalnemohuani, nincacata totlenyouh, tomahuizouh pac intlatic. Tochan pocayautlan, nemequimilolli in altepetl e axcan Mexihco Tenochtitlán; tlahuelilocatiltic tlacahuacayan. Cuixoc huel tiquehuazqueh nican em cuicatl? nican otech mohualhuiquili Ipalnemohuani, nican cacta totlenyouh, tomahuizouh in tlalticpac. ”
Tradução: Nossa casa, cercado de flores
“Nossa casa, cercado de flores, com raios de sol na cidade, no México Tenochtitlan nos tempos antigos; Lugar bom e bonito, nossa morada dos humanos, nos trouxe aqui o doador da vida, aqui estava a nossa fama, a nossa glória na terra. Nossa casa, névoa de fumaça, cidade mortaja, México Tenochtitlan agora; lugar louco de barulho ainda podemos levantar uma música? O doador da vida nos trouxe aqui, aqui estava nossa fama, nossa glória na terra. ”
- Uma breve poesia que exalta a terra onde viviam mexicanos e astecas , centrada na cidade no lago Texcoco.
Referências bibliográficas:
Garibay, K. e Bautista, J. (1965). Poesia de Nahuatl: romances dos senhores da Nova Espanha, manuscrito de Juan Bautista de Pomar, Tezxcoco, 1582. Universidade Nacional Autônoma do México, Instituto de História, Seminário de Cultura Nahuatl.
León-Portilla, M. (1979), Nezahualcoyotl, poesia e pensamento. Livros editoriais do México.
León-Portilla, M. (1978). Treze poetas do mundo asteca. México: Universidade Nacional Autônoma do México, Instituto de Pesquisa Histórica.
Ramírez, A. e Nava, F. (traduzir) (sf). Poemas nahuatl.